امیر اثباتی:
تولید هر پلان فیلم و سریال در این دوران خطیر چه توجیهی دارد؟
به گزارش كاركادو امیر اثباتی در نوشتاری با عنوان ˮفقط ˮاوˮ مسئول نیست؛ ˮماˮ هم مسئولیمˮ تاكید كرده است كه ˮشرایط را عادی جلوه ندهیم. تولید هر پلانِ یك فیلم یا یك سریال در این دوره خطیر، بازی كردن با جانِ نه یك نفر كه به خطر انداختن زندگی افراد بسیاری است.ˮ
این هنرمند سینما در این نوشتار كه در اختیار ایسنا گذاشته آورده است: « متأسفانه انگار هنوز عمق فاجعه را درنیافته ایم؛ نه مدیران و مسؤلان در سطح كلانِ اداره‌ی كشور، كه كمابیش در اقدامات قاطع و قرنطینه‌ی فوری و همه جانبه‌ی مناطق و مجامع پرخطر در تردیدند و نه خیلی از مردم كه با بی احتیاطی به رفتارهای عادی و روزمره‌ی خود ادامه می دهند و مثلاً برای گذراندن تعطیلات در شهرهای شمالی، شال و كلاه می كنند.
لابد یك جایی در ته ذهن ما این تصور واهی و امیدِ بی مورد وجود دارد كه "بعیده من هم گرفتار و قربانی بشم. فعلاً كه طوریم نیست. بعدش هم خدا بزرگه". به همین سادگی.
به جای برخورد جدی و مسئولانه با این پدیده‌ی فراگیر و مهلك كه جهان را گرفتار كرده وهر روز اوضاع وخیم تر می شود، -لابد بعنوان یك واكنش عصبی و روانیِ دفاعی- علاوه بر انكارِ ضمنی و عملیِ شدت خطر و عمق فاجعه، مبحث را با شوخی و خنده برگزار می نماییم. هر روز به جوك های جدید می خندیم و برای هم می فرستیم و دلمان خوش است به رقصیدنِ این و آن در این جا و آن جا. رئیس جمهور هم به سازمان صدا و سیما سفارش می كند از تولید برنامه های شادی آور غفلت نكند!
ما، همه‌ی ما كه این گونه رفتار می نماییم كمابیش از تعهد به وظایف و مسئولیت های فردی، اجتماعی و اخلاقی خود طفره می رویم.
*
تولید هر پلان از یك فیلم یا سریال مستلزم تجمع و حضورِ تنگاتنگ عده‌ی زیادی از افراد است؛ به صورت متوسط چهل پنجاه نفر و در مواردی –مثلاً یك فیلم تاریخی- چندصدنفر، در یك محیط كوچك، گاهی در حد یك اتاق از یك خانه و گاه در فضای باز اما محدود، درهم می لولند و هركسی وظیفه‌ی خاصی را به عهده دارد و انجام می دهد. طبیعت و اقتضای این محیطِ كاری با اغلب سفارش های بهداشتی و مراقبت های پیشگیرانه ای كه این روزها به علت خطر انتشار ویروس كرونا سفارش می شود، سازگار نیست و اساساً و عملاً نمی گردد توقع داشت كه رعایت شوند. امكان پذیر نیست.
شرایط واقعی كاركردن در این محیط، از ارتباط نزدیك مسئول لباس با بازیگران تا دست به دست شدن ابزار و وسایل مختلف میان گروه فیلمبرداری، از تماس مستقیم چهره پردازان با بازیگران تا جابه جایی مكرر اشیاء و لوازم صحنه توسط دستیاران صحنه، از گفت وگوی كارگردان و فیلمبردار و بازیگران در فاصله‌ی نزدیك با هم تا خوردن غذا و چای و... همه و همه این محیط را بسیار مستعد انتقال ویروس از یك یا چند نفر به یك یا چند نفر دیگر از اعضای گروه و بعد اعضای خانواده و... می كند. فرض نماییم كه همه از ماسك استفاده كنند، بازیگران و هنرورانِ مقابل دوربین چه كنند؟ فرض نماییم همه از دستكش استفاده كنند با ضرورت رعایتِ دست كم یك و نیم متر فاصله‌ی امن چه كنند؟
ضریب خطر و ریسك انتقال ویروس در محیط فیلمبرداری بسیار زیاد است. این واقعیتِ مسلم را انكار نكنیم.
به دلیل تعداد جمعیتِ فعال و حاضر در صحنه‌ی فیلمبرداری، ابعاد گسترش و انتقال تصاعدیِ ویروس و بیماری كاملاً قابل توجه است. این واقعیتِ مبتنی بر ریاضیات و قانون احتمالات را انكار نكنیم.
اگر نگوییم بی تاثیر بودن، كم اثر بودنِ رعایت اصول بهداشتی در شرایط و محیط فیلمبرداری را بپذیریم و دلمان را خوش نكنیم به چند اقدام عمومی و عادی و حتی كارهای نمایشی مثل آوردن آمبولانس و پزشك به صحنه‌ی فیلمبرداری. فراموش نكنیم كه كارشناسان چه قدر بر پنهان بودنِ یك تا چهارده روزه‌ی ویروس در بدن افراد تاكید كرده اند. این ویروس خطرناك تر و موذی تر از آن است كه با روش ها و سلاح های معمولی و عادی دست از سر انسان بردارد.
شرایط را عادی جلوه ندهیم. تولید هر پلانِ یك فیلم یا یك سریال در این دوره خطیر، بازی كردن با جانِ نه یك نفر كه به خطر انداختن زندگی افراد بسیاری است.
*
تولید فیلم و سریال -یا اتمام آن اگر تولیدش قبل از شیوع بیماری شروع شده باشد- در شرایطی چنین خطرناك و غیرعادی و به هر قیمتی، حتی به قیمت جان یك یا چند انسان یا افزایش ضریبِ خطر انتقال بیشترِ آن، واقعاً چه توجیهی دارد؟ چه قدر غیرقابل جبران است؟
این همه فیلم در نوبت اكرانند و به نمایش در نیامده اند، حالا اگر برای تولید فیلم دیگری كه باید بعداً در صف اكران منتظر بماند، قدری تأخیر شود چه فاجعه‌ی غیرقابل جبرانی رخ می دهد؟ این همه اصرار و شتاب برای چیست؟
مسئولان سازمان صدا و سیما گمان می كنند اگر به جای تولید وپخش چند سریال دیگر با استفاده از شیوه‌ی معمولِ پخش چندباره‌ی سریال های آماده‌ی جدید و قدیم برای آنتنِ پرطرفدارشان خوراك جور كنند، كسی اعتراض می كند؟ یا در این توهم هستند كه با به سرانجام رساندن و پخشِ به موقعِ تولیداتشان، حتی به قیمت اضطراب مدامِ عوامل سازنده‌ی سریال ها از مبتلا شدن به بیماری كرونا و حتی در ازای جان ناقابل چند نفر از آنان، مورد تشویقِ ملت قرار می گیرند؟
بیشترین تعداد پروژه های در دست تولید به سریال های تلویزیونی متعلق می باشد. متأسفانه عموماً یا اگر احتیاط به خرج بدهم در بعضی موارد به علت بدحسابی مدیران مالی سازمان مذكور و در نتیجه تهیه كنندگانِ پروژه ها، عوامل تولید ماه هاست دستمزدی دریافت نكرده اند و با امید به دریافت دست كم بخشی از طلبشان در این وقت سال، به نحوی مجبور و ناچار به ادامه‌ی كارو تحمل این شرایط خطرناك شده اند.
كسب و كارهای بسیاری در این وضعیت صدمه دیده اند، متوقف و متضرر شده اند. چاره ای نیست جز تحمل شرایط وخسارت ها كه البته در زمان مناسب باید در حد امكان و منصفانه و عادلانه جبران شوند (ماده 229 قانون مدنی متناسب با این شرایط تدوین شده است). كسب درآمد، حتی در حداقلِ لازم، برای خیلی از افراد در سطوح مختلف دشوار یا غیر ممكن شده است. واضح است كه مسئولیت انسانی و وظیفه‌ی شهروندی در یك جامعه‌ی مدنی حكم می كند این شرایط را در برابرافزایش احتمالِ زنده ماندن و قربانی ویروس كرونا نشدنِ خود و دیگران، تاب بیاوریم؛ هرچند به سختی.
*
مسئولیت اخلاقی، فردی، اجتماعی و برخورد عاقلانه، سنجیده و متضمن منافع همگانی كه در برگیرنده‌ی منافع تك تك افراد جامعه هم است در حلقه هایی از یك زنجیره توزیع می شود. هریك از این اجزا متناسب با موقعیت و جایگاهشان به نحوی باید احساس مسئولیت و انجام وظیفه كنند. در ارتباط با شرایط مخاطره آمیز تولید پروژه های سینمایی و تلویزیونی در این روزهای ملتهب و بحرانی می توان بار مسئولیت را به ترتیب زیر تقسیم كرد:
1. رئیس سازمان صدا و سیما
سریال های تلویزیونی بیشترین سهم را از تولیدات جاری دارند. تهیه كنندگان به سفارش این سازمان متعهد تولید شده اند و عواملی را به كار گرفته اند. در شرایطی كه خطر ابتلای بیماری كرونا هریك از این عوامل را تهدید می كند و احتمال می رود باعث گسترش فزاینده‌ی آن شود، مسئولیت جلوگیری از بیماری و حفظ جان تك تك افراد شاغل در پروژه ها و پیشگیری از انتقال ویروس به دیگران مستقیماً با رئیس سازمان صدا و سیما است و باید از راه مدیران ارشد این سازمان اقدامات لازم را برای توقف موقت پروژه ها به عمل آورد.
2. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (و رئیس سازمان سینمایی)
اگر چه تعداد فیلم های سینمایی و سریال های ساخته شده برای نمایش خانگی كه در جریان تولید هستند بسیار اندك است اما هر یك می تواند زمینه ساز شیوع گسترده بیماری باشد. در صورت وقوع چنین پیش آمدی مسئولیت آن مستقیماً به عهده‌ی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و در مرتبه‌ی بعد، رئیس سازمان سینمایی است. از جانب دیگر به علت آنكه سریال های تلویزیونی با حضورتعداد زیادی از نیروهای انسانی شاغل در حوزه‌ی سینما ایجاد می شود كه كارمند سازمان صدا و سیما نیستند و در واقع زیرمجموعه‌ی مدیریت این وزارتخانه به شمارمی روند، در قبال حفظ سلامتی ایشان هم غیرمستقیم مسئولیت دارند و لازم است از راه ارتباط با رئیس سازمان صدا و سیما و یا به هر ترتیب مقتضیِ دیگر هشدارهای لازم را بدهند.
3. مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره خانه سینما
خانه سینما نهادی غیر دولتی است كه به نمایندگی از اهالی سینما وظیفه دارد حافظ منافع و حقوق مادی و معنوی ایشان باشد. چه حقی برای این اعضاء و اساساً برای هر انسان مهم تر از حق حیات و زنده ماندن؟ تشكیلِ هرچند با تأخیرِ كارگروه مدیرتِ بحرانِ بیماری كرونا ضروری ترین اقدامی بود كه در این شرایط از خانه سینما انتظار می رفت. با عنایت به وظایف مدیران خانه سینما در قبال اعضا – واكنون مراقبت از جان تك تك آنان- لازم است با درك وخامت شرایط و خطراتی كه جان اعضا را در محیط كار تهدید می كند، و البته به علت فقدان ابزارهای لازم برای ضمانت اجرای رهنمودها و هشدارهایش، از راه همین كارگروه با پشتوانه‌ی افكار عمومی قاطعانه تلاش كند پروژه ها موقتاً متوقف شوند و درعین حال با تمهیدات لازم از فشارها و خسارت های مالی اعضا –اعم از تهیه كنندگان و عوامل كارگزار- بكاهد.
4. تهیه كنندگان
فارغ از اینكه یك فیلم در بخش خصوصی ساخته شود یا به سفارش یك نهاد دولتی یا صدا و سیما یا... عامل اصلیِ راه اندازی و حركت، و در صورت لزوم، توقف هر پروژه ای –اعم از سینمایی یا تلویزیونی- تهیه كننده‌ی آن است. مشكلات مالی و گرفتاری های حقوقی تهیه كنندگان كاملاً قابل فهم است. ولی این مسائل به هیچ عنوان توجیهی برای رها كردن گروهی –گاه بسیار پرشمار- از افراد متخصص و حتی مردم عادی كه بعنوان هنرور یا در مشاغل فرعی تر در پروژه ها حضور دارند، در شرایطِ بی دفاع وخطرناك نیست. خسارت های مالی از نظر حقوقی قابل بررسی و چاره اندیشی و احتمالاً تا حدود زیادی جبران پذیر است. هیچ تهیه كننده ای حق ندارد با جان آدم ها برای انجام تعهدات خود و پیشگیری از ضرر و زیانِ احتمالی یا قطعی اش قمار كند. اصرار به تداوم تولید در شرایط پرمخاطره با انجام كارهای نمایشی وكم اثر یا درواقع بی اثر بعنوان اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه، تهیه كننده را از مسئولیتی كه بر دوش دارد مبرا نمی كند.
5. عوامل اصلی تولید
در شرایطی، مثل این روزها كه خطر همه‌ی اعضای گروه تولید را تهدید می كند، كارگردانان، بازیگران، فیلمبرداران، طراحان، چهره پردازان، صدابرداران، مدیران تولید، برنامه ریزان و مسؤلان جلوه های ویژه‌ی میدانینسبت به بقیه‌ی عوامل حاضر در صحنه های فیلمبرداری نقش و جایگاه مؤثرتری برای التزام تهیه كنندگان به تجدیدنظر در روند تولید دارند. امیدوارم ارقام دستمزد یا نگرانی از برخوردهای تلافی جویانه‌ی آتی، ایشان را آن قدر محافظه كار نكند كه مسئولیت خویش را نسبت به همكاران دیگرشان فراموش كنند.
6. دستیاران و...
بقیه‌ی عوامل تولید، دستیاران وهنروران و... تا كاركنان خدمات هم به سهم خود مسئولیت دارند كه به بهانه‌ی نیاز مالی و خرج خانواده تسلیم شرایط خطرآفرین برای خود و دیگران نشوند؛ هرچند این نیاز، واقعی و به علت پایین بودن میزان دستمزد این گروه از همكاران كاملاً قابل درك است.
انتقال ویروس فقط یك فرد را مبتلا نمی كند؛ می تواند عامل سرایت به یك یا چند همكار، شهروند یا اعضای خانواده‌ی همان فرد هم باشد. در اثر این گونه سهل انگاری ها امكان دارد یك فرد حتی مبتلا شود اما جان سالم به در ببرد ولی كسی كه به واسطه‌ی او مبتلا و قربانی شده چه؟ این اتفاق در حكم مشاركت در قتل غیرعمد نیست؟!!!حتماً این میزان صراحت برای تبیین وضعیتی كه درآن به سر می بریم، اغراق آمیز به نظر می سد اما در اصل ماجرا تغییری نمی دهد. مسئولیت اخلاقی ما را یادآوری می كند؛ازبالاترین مقام های مسئول تا پایین ترین حلقه های این زنجیرِ به هم پیوسته.
تداوم حضور و همكاری در چنین موقعیتی كه می تواند باعث گسترش خطر برای خیل دیگران شود مصداق مشخص بی مسئولیتی است. كار روزانه‌ی نانوایان را، مشروط به رعایت واقعی و دقیق اصول بهداشتی، همه می فهمیم ولازم و ناگزیر می دانیم اما لزوم تولید یك سریال مناسبتی یا غیر مناسبتی، یك فیلم سینمایی بی ارزش یا ارزشمند، در این شرایط و به قیمت جان انسان ها، حتی یك انسان، به هیچ وجه توجیهی ندارد.
مسئولیت های اجتماعی، فردی و اخلاقی خویش را فراموش نكنیم. ما همه در این شرایط مسئولیم.»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب