محمدجعفر یاحقی:
احیای تاریخ بیهقی مرهون علی اكبر فیاض است
به گزارش كاركادو محمدجعفر یاحقی اظهار داشت: احیای «تاریخ بیهقی» و به وجود آوردن این نمونه بالا برای تصحیح متن مرهون تلاش ها و زحمات دكتر «علی اكبر فیاض» است.
به گزارش كاركادو به نقل از ایسنا، این استاد ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد كه در مراسم «شب علی اكبر فیاض» در دانشكده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد سخن می گفت، اظهار نمود: یكی دیگر از آثار مرحوم دكتر فیاض دانشكده ادبیات است؛ دكتر فیاض بنیان گذار این دانشكده بود و تمام فارغ التحصیلان این دانشكده، چه در گذشته و چه درآینده محصول كار دكتر فیاض خواهند بود و همه آنچه از دانشكده ادبیات صادر می شود، مولود و محصول كار دكتر فیاض است.
وی افزود: انسانی مانند دكتر فیاض بر فضای فرهنگی خراسان تاثیر ویژه ای داشته است و نظیر او كمتر پیدا می شود؛ دریغا كه آثارش در سینه او ماند و آنها را با خودش برد.
یاحقی خاطرنشان كرد: نام دكتر فیاض بدون شك با تاریخ بیهقی گره خورده است و بدون شك فیاض است كه تاریخ بیهقی را به جامعه ادبی ما شناساند و هنوز هم راه وی در فضای ادبیات ایران به اعتبار تاریخ بیهقی نام بردار و زنده است. آثار ظاهری دیگر دكتر فیاض در كتاب ها و نوشته هایش خیلی زیاد نیست و تاریخ اسلام بسیار مهم می باشد ولی بقیه آثاری كه از دكتر فیاض باقی مانده، نمره زیادی نمی آورند و مردود می شوند؛ ازاین رو كار اصلی دكتر فیاض تاریخ بیهقی است.
این استاد ادبیات تصریح كرد: دكتر فیاض با همین اندكی كه كار كرد، نام خودش را جاودانه كرد؛ چنانكه بیهقی را جاودانه كرد. در هر روز و هفته و ماهی نیست كه درباره تاریخ بیهقی مقاله و كتابی منتشر نشود و این از بركت اقدام دكتر علی اكبر فیاض است كه این كتاب را به جریان انداخت.
او اضافه كرد: پیش از فیاض چند چاپ از تاریخ بیهقی وجود داشت؛ نخستین چاپ این كتاب كه خیلی نایاب است، چاپ كلكته است و بیشتر در هندوستان بود. نسخه های خطی تاریخ بیهقی عموما در هندوستان بوده و فكر می كنم در ایران هیچ نسخه ای از تاریخ بیهقی باقی نمانده است و بعدا از هندوستان تراوش كرد و پیدا شد و از آنجا به ایران و كشورهای دیگر راه پیدا كرد.
یاحقی اظهار نمود: در هندوستان وقتی انگلیسی ها زبان فارسی را كشف كردند، یكی از متونی كه مورد توجهشان قرار گرفت، تاریخ بیهقی بود و چاپی را به دست دادند كه به نظر می رسید بر مبنای نسخه های موجود در دسترس آنها در هندوستان بوده است و این نسخه ها بعدها به كتابخانه انگلستان منتقل شد. این چاپ همچنان بود تا در ایران نسخه ای را در زمان قاجاریه پشت نویسی كردند و بعد این را در اختیار ادیب پیشاوری قرار دادند و ایشان حدود دو سال این نسخه در دستش بود و حاشیه نویسی كرد و اصلاحاتی را روی آن انجام داد و در سال ۱۳۰۷ در تهران چاپ سنگی آن به تصحیح ادیب پیشاوری با حواشی چاپ شد و یك نسخه هم در كتابخانه دانشكده ما بود.
این استاد ادبیات دانشگاه فردوسی اظهار داشت: كتابخانه دانشكده ادبیات محصول گردآوری دانشمندان خراسانی است و بخش عمده ای از آن به محمود فرخ مربوط است و بخشی از آن هم مربوط به علی اكبر فیاض است. این كتاب جزء كتاب هایی از محمود فرخ است و نسخه ای از آن در كتابخانه محمود فرخ بوده كه عموی محمود فرخ، محمدعلی جواهری كه انسان فاضلی بوده، حواشی دیگری بر این نوشته و این نسخه منحصرا در كتابخانه دانشكده ماست. بیشتر از ۱۰۰ مورد حاشیه با خط خودش بر تاریخ بیهقی زده است و این نسخه تا سال ها بعد تنها نسخه ایرانی تاریخ بیهقی بود.
او بیان كرد: پیش از فیاض مرحوم سعید نفیسی آغاز به تصحیح تاریخ بیهقی كرد و در سال ۱۳۱۹ این كتاب به تصحیح سعید نفیسی چاپ شد. همزمان وزارت فرهنگ در آن روزگار از دكتر غنی و دكتر فیاض می خواهد كه خلاصه ای از تاریخ بیهقی به دست دهند و این ها آغاز به تلخیص می كنند و بعد متوجه می شوند كه لزوم دارد، تمام كتاب چاپ شود؛ ازاین رو همه كتاب را تصحیح كردند و چند نسخه ای را كه در تهران پیدا كرده بودند كه البته به زعم دكتر فیاض خیلی مهم نبود با دو چاپ دیگر مقایسه می كنند و در سال ۱۳۲۴ دكتر فیاض و دكتر غنی یك چاپ از تاریخ بیهقی به دست می دهند و آنرا چاپ می كنند و بطور قطع دكتر وحید خیلی اهتمامی در این كار نداشت و به نظر می آید كه تمام كار فیاض است و مقدمه اش هم تنها به قلم فیاض است ولی به اعتبار این كه دكتر غنی با وزرا بیشتر ارتباط داشته، در وزارت فرهنگ چاپ می گردد. این دومین یا سومین چاپ ایران پس از چاپ دكتر نفیسی است.
یاحقی اضافه كرد: اختلافات كوچكی بین فیاض و نفیسی بوده و هر دو تلاش كردند كار همدیگر را نادیده بگیرند و وقتی هم كه نفیسی دنباله تاریخ بیهقی را تصحیح كرده، به چاپ فیاض اشاره نكرده است. یك یادداشت به خط دكتر فیاض در همین كتاب های دانشكده پیدا كردیم كه ایرادی به نفیسی گرفته و گفته تصحیحات غیرعلمی از این قبیل به دردی نمی خورد و مشكل دارد و كاملا نشان می داد كه با نفیسی مخالف بود و نمی خواست آن چاپ مطرح شود.
او افزود: چاپ دكتر فیاض در ۱۳۲۴ منتشر می گردد و از همان سال و سال ها پیش از آن دكتر فیاض به دنبال تاریخ بیهقی بوده است. نسخه های تاریخ بیهقی در آن زمان ها حدودا ناشناخته بود و جز یكی دو نسخه كه بسیار متاخر بود، فیاض پیدا كرده بود و این ها را جمع آوری كرده بود تا دهه ۵۰ كه قرار بود در مشهد كنگره بیهقی برگزار شود، آن كتاب منتشر شود و هدیه شود ولی متاسفانه چاپ تاریخ بیهقی به آن كنگره ابوالفضل بیهقی نرسید. فیاض در آنجا مرجع تاریخ بیهقی بود و از اول تا آخر كنگره بعنوان كسی كه حرف آخر را در تاریخ بیهقی می زند، مطرح می شد.
این عضو هیات علمی دانشكده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد اظهار داشت: چاپ اصلی دانشگاه مشهد در سال ۵۰ منتشر گردید و در سال ۵۶ تجدید چاپ شد و لیست لغات و تركیباتی هم به آن افزوده شد و در سال ۷۵ هم یك مرتبه دیگر چاپ شد و مقدمه ای به آن اضافه كردیم. بعدها كه نسخه های دیگر شناسایی شد، متوجه شدیم كه این كتاب نیاز به تصحیح مجدد دارد. در سال ۸۰ مجدد تغییراتی دادیم و در سال ۸۳ هم دوباره آنرا منتشر كردیم و در جلسه بزرگداشت دكتر فیاض رونمایی گردید و از همان زمان هم آغاز به تصحیح آن كردیم.
یاحقی اضافه كرد: چاپ دكتر فیاض از تاریخ بیهقی مبنای همه مطالعات است و بدون تردید ما مدیون دكتر فیاض هستیم و تمام یاداشت ها و تعلیقات ایشان را در تعلیقات خودمان به كار بردیم. اهتمام دكتر فیاض در احیای تاریخ بیهقی و به دست دادن یك نمونه والا برای تصحیح متن و متن شناسی در اصل كار است و ایشان بنیان گذار این دانشكده و زنده كننده تاریخ بیهقی و به دست دهنده نمونه اعلای تصحیح متن در زبان فارسی هستند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب