چگونه خیر و شر مسبب رنگ می شود؟
به گزارش کارکادو، صحبت از محرم که می شود اغلب رنگ ها با معنایی از پیش تعیین شده، همراه می شوند. سبز نماد شهداست. قرمز گاه رنگ خون شهداست و گاهی نماد شر. ارتباط خیر و شر با رنگ هایی که برای نمادهای عاشورایی به کار برده می شود، مرتبط به امروز و روز گذشته نیست.
به گزارش کارکادو به نقل از ایسنا، بر مبنای آن چه که در کتاب ها هم آمده است، از آن زمان که بیدق ها پای ثابت سوگواری محرم بودند و رنگ هایشان متغیر شد، رنگ سیاه که نشانه ی عزا بود، رنگ سرخ را که شهادت و غرق به خون شدن شهدا می دانستند؛ رنگ سبز هم مورد علاقه پیغمبر(ص) بود و نواده اش و مورد استفاده آنان در نظر می آوردند.
ارتباط میان رنگ و مفاهیم خیر و شر را میتوان در نقاشی قهوه خانه ای یا همان خیالی نگاری به صورت واضح تر دید، البته بازتابِ این معنا در دیگر شاخه های هنر هم دیده می شود. به عنوان مثال هنرمندی با سبکِ دیگر، زمینه اثرش را با الهام گرفتن از فضای سیاه پوشِ محرم، سیاه در نظر گرفته و رنگ قرمز را به نشان خونِ شهدا بر اثر خود پاشیده است. هر هنرمند که اثری در باب محرم، امام حسین (ع) و عاشورا خلق می کند به روشی با مفاهیم رنگ ارتباط برقرار می کند؛ اما در میانِ همه هنرمندان به نظر می آید نقاشان قهوه خانه ای و خیالی نگاران ارتباط نزدیک تری با رنگ های تعریف شده در آثار در رابطه با وقایع عاشورا برقرار می کنند.
نخستین علت این ارتباط شاید مبحث نقاشی های خیالی نگاری و قهوه خانه ای باشد. خیالی نگاران وقایع عاشورا را به نقش در می آورند. در این سبک از هنرِ عامیانه، رنگ شخصیت های داستان را تفکیک کرده و مخاطبِ بیننده را از خیر و شر، نیکی و بدی آگاه می کند.
از طرفی خیالی نگاری هم بسیار وابسته به رنگ است. رنگ در خیالی نگاری رابطه بسیار تنگاتنگی با قضاوتِ مخاطب دارد و انتخابِ صحیح یا ناصحیح آن، باعث تاثیرگذاری هر چه بیشتر بر ذهن بیننده است. تأثیر رنگ بر رنگ عواطف انسانی و برداشتِ شخصی در این شیوه از نقاشی قابل توجه است.
به همین سبب است که پژوهشگران معتقدند «رنگ متناسب با درجات مختلف نور و ظلمت گاه نماد سیر و سلوک و جهان غیب و زمانی تصویری از فضای زمینی (متناسب با درجات نفسانی و عوامل خیر و شر) بوده است.»
برای تاکید بر اهمیت رنگ و تاثیرِ آن بر مخاطبِ نقاشی های قهوه خانه ای و خیالی نگاری، باید در نظر داشت که این شیوه از دلِ جامعه برآمده است. روشی که حماسه های ملی و مذهبی را روایت کرده است و بسیار به موضوع هایی چون وقایع دینی و ْآیینی پرداخته و به همین سبب هم ریشه در ذهن، هویت و اعتقادات ایرانی ها دارد.
به سببِ همین ریشه و دیگر مواردِ مطرح شده، رنگ و شیوه به کارگیری آن هم در این سبک از آثار، ارتباط پیچیده ای با حافظه جمعی مردمان و ادراک جمعی آنان هم دارد.
به عبارتی رنگ نخستین عنصری است که نقش و شخصیت را در ذهن بیننده شکل می دهد و با استفاده از رنگ است که بخش مهمی از مفاهیم به بیننده منتقل می شود. در همین نقاط است که ارتباط میان رنگ و مخاطب و به تبع آن شخصیت های نقش بسته بر بوم ایجاد می شود. در همین لحظاتی که بیننده به قضاوتِ نقش بر مبنای رنگ می پردازد. بدیهی است که در این شرایط نقاشان خیالی نگاری هم به علت انتقال مفاهیم خیر و شر ازمفهوم عرفانی رنگ استفاده کردند؛ رنگ قرمز نماد شهادت، رنگ سبز نماد خرمی و شادابی و... در نظر قرار دادند. رنگ های به معنای ساده تا مخاطبِ عام با آن ارتباط برقرار کند.
حدودا کمتر هنرمندی است که تاثیرِ رنگ بر روان انسان را نادیده انگارد؛ با این وجود رنگ ها گاه در ارتباط با طبیعت، فرهنگ، باورهای دینی و تجربه های زندگی از معنایی ویژه برخوردار خواهند شد و از آن پس شبیه به قانونی نانوشته می شوند که اجرایش یک معنا و سرباز زدن از آن هم می تواند معنایی را منتقل کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب