كلام وحی در آثار خوشنویسان ایرانی
یکتاپرستی ایرانیان سبب شد که از بیراهه رفتن در هنر پرهیز کنیم
به گزارش کارکادو، در حاشیه نمایشگاه «روایت باران» که تا تا پایان اردیبهشت ماه در فرهنگسرای نیاوران دایر است، نشستی در زمینه قرآن پژوهی برگزار شد؛ در این جلسه به مسائلی همچون ارتباطِ تاریخ هنرِ ایران و با هستی شناسی انسانِ ایرانی و یک اثر قرآنی هم مورد تحلیل و بازخوانی قرار گرفت.
به گزارش کارکادو به نقل از ایسنا، نشست تخصصی قرآن پژوهی از جانب «گالری ترانه باران» و با همکاری موسسه فرهنگی هنری صبا(وابسته به فرهنگستان هنر) عصر روز جمعه ۲۱ اردیبهشت برگزار گردید.
در جریان برگزاری این نشست، غلامرضا راهپیما ـ عضو کمیته تخصصی هنرهای سنتی فرهنگستان هنر ـ به بازخوانی مصحف شریف به خط کوفی اثر عثمان بن وراق غزنوی که یکی از شاهکارهای خوشنویسی دوره غزنویان است و هم اکنون در موزه توپقاپی ترکیه نگهداری می شود پرداخت؛ همینطور بهنام زنگی ـ رئیس موسسه فرهنگی هنری صبا ـ درمورد کلام وحی در آثار خوشنویسان ایرانی سخنرانی کرد.
در شروع این نشست بهنام زنگی درمورد کلام وحی در هنر ایرانی و آثار هنرمندان ایرانی اظهار داشت: اگر نگاهی به تاریخ قبل از اسلام داشته باشیم خواهیم دید که ایرانی ها جزو معدود ملت هایی هستند که از ابتدا یکتاپرست بودند. این یکتاپرستی با ورود اسلام و کلام هنر هر چند صورت جدیدی به خود گرفت اما در حقیقت آن چه که بعنوان قوانین اسلامی می شناسیم، ترکیبی است از آموزه های اسلام و آن چه که در حکمت خسروانی یا یکتاپرستی ایرانی ها ریشه داشته است. آن چه که در هنر اسلامی جستجو می نماییم، بخش غالبی از آن قبل از اسلام هم وجود داشته است.
او افزود: اصولاً یکتاپرستی ایرانیان سبب این شد که ما از بیراهه رفتن در هنر پرهیز نماییم، بنابراین است که امروز میراث هنری ما جزو فاخرترین و برجسته ترین دستاوردهای بشری است.
زنگی ضمن اشاره به نگاه هستی شناسانه به مقوله هنر در فرهنگ ایرانی اظهار داشت: اگر بخواهیم تعریفی رایج از هنر داشته باشیم، باید ببینیم ارتباط هنری که در ایران وجود داشته و به پایداری رسیده با مساله هستی شناسی انسانِ ایرانی چیست؛ ادبیات می تواند در این حوزه راهگشا باشد. زمانیکه ما مرتب در ادبیات این پرسش محوری و سرنوشت ساز را مطرح می نماییم که برای انسان ایرانی مهم می باشد که «از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود» این نشان داده است که منظر ادبیات و هنر ما یک منظر هستی شناسی است و پرسشهای عمیق و بنیادین در آن مطرح است؛ در واقع آنچنان درگیر مسایل رایج و روزمره نیست و پایداری هنر ما هم ناشی از همین مساله است. این هنر پس از ورود اسلام با حکمت اسلامی و آیین اسلامی عجین می شود و این سوال پاسخ های جدیدی به خود می گیرد.
رئیس موسسه فرهنگی هنری صبا در رابطه با اهمیت خط و خوشنویسی و همینطور بهره گیری از این هنر در کتابت قرآن اظهار داشت: در فرهنگ ایرانی خط به چند اعتبار برای ایرانی ها اهمیت پیدا کرد. خط به واسطه شکل های قراردادی بی نهایتی که داشت می توانست بسیار برای آفرینش و ابداع موثر واقع شود. نکته دوم قرآن بود. قرآن بعنوان متن مقدس در ایران رواج پیدا کرده بود و اسماء الهی و خود قرآن بعنوان متن کلام سبب شده بود که مشوق های لازم برای گرایش هنرمند ایرانی به خط فراهم گردد. ایران یکی از بزرگترین کانون های ادبیات دنیاست و این گنجینه پرارزش ادبیات ایران توجه هنرمند ایرانی را به خط باردیگر دوچندان می کرد و این شد که ما جریان جدیدی از هنر را در ایران خلق کردیم که مایه و پایه اصلی آن خط بود.
وی در ادامه سخنرانی خود در رابطه با استفاده از خط برای کتابت قرآن هم اظهار داشت: کلام وحی شکل جدیدی از متن را در اختیار ما قرار داد. نگاه جدیدی به حروف داشت که آمیخته به تقدس و اکرام بود و سبب شد خط به شکل جدی وارد هنر ما شود و میراث تمدنی ما در حوزه هنر عامل جدیدی به نام خط پیدا کند.
در ادامه این نشست که در گالری اصلی فرهنگسرای نیاوران و محل برگزاری اولین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» برگزار شد، غلامرضا راهپیما هم درمورد ارتباط میان ادبیات و کلام وحی اظهار داشت: تمام شعرا و ادبا و بزرگان نام آور ایران در حوزه ادبیات فارسی بر این اصل معتقدند که کلام وحی زمینه ساز فرهنگ غنی ادبیات فارسی بوده است، به صورتی که در کلام شعرای بزرگی مثل سعدی و حافظ می بینیم که تمام محفوظات بشری در حوزه ادبیات به کلام وحی ربط دارد. در خیلی از آیات قرآن میتوان نثر آمیخته به نظم بسیار دقیق را میتوان مشاهده کرد.
او افزود: در تمدن اسلامی این مورد قابل توجه است که جلوه های هنری متضمن نگرش عمیقی بوده که به محتوای کلام وحی بستگی داشته، ادیبان اندیشمندان و هنرمندان در اعجاز ادبی قرآن کریم اتفاق نظر دارند. کتابت قرآن کریم سبب گسترش هنرهای فراوانی شده است که در ارتقای اندیشه بشری نقش بسزایی داشت چ به زیباترین شکل ممکن عرضه شد.
راهپیما همینطور ضمن اشاره به برگزاری نمایشگاه «روایت باران» اظهار داشت: از این که چشمان ما را به ضیافت این آثار زیبا دعوت کردید بسیار سپاسگزارم، بخش خصوصی تمام تلاشش را کرد که برای اولین بار بتواند نمایشگاهی را از آثار خوشنویسان ایران به نمایش بگذارد، در این حوزه دولت هم باید با حمایت بخش خصوصی زمینه برگزاری رویدادها و نمایشگاه های وسیع تری را فراهم آورد.
در قسمت از این نشست راهپیما به تحلیل و بازخوانی یک اثر قرآنی پرداخت.
او در رابطه با این اثر ـ مصحف شریف به خط کوفی اثر عثمان بن وراق غزنوی از آثار خوشنویسی دوره غزنویان ـ که هم اکنون در موزه توپقاپی ترکیه نگهداری می شود اظهار داشت: این اثر یکی از شاهکارهای خوشنویسی دوره غزنویان است که کتابت و تذهیب آن توسط عثمان ابن وراق غزنوی انجام شده است و در سده های اولین اسلام کتابت شده است.
راهپیما در انتها این نشست هم درمورد اهمیت این اثر توضیحاتی عرضه کرد و در بخشی از سخنانش ضمن اشاره به تاریخچه کتابت اظهار داشت: تاریخ ایران شاهد اتفاقات قابل توجهی در حوزه نوشتار بوده که یکی از آنها کاغذ است، بنیان کاغذ در سمرقند و بخارا در دوره تیموری و انتقال آن از راه جاده ابریشم به اروپا اتفاق بزرگی است که پس از نگارش کلام وحی، اروپاییان هم به مرور از کاغذ استفاده کردند و کتاب انجیل و تورات را به نگارش در آورند، کلام وحی توسط مسلمانان به زیباترین شکل ممکن در حوزه کتاب آرایی در تمدن ایران مطرح بوده و خواهد بود.
نمایشگاه «روایت باران» تا پایان اردیبهشت ماه در فرهنگسرای نیاوران دایر است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب