آیا حدیث کساء معتبر است؟
به گزارش کارکادو، مبلغ نوشت: حدیث کساء یا رواَنداز و جامه و عبا، در ادبیات شیعی، ماجرایی را تداعی می کند که به نزول آیه ۳۳ سوره احزاب (معروف به آیه تطهیر) انجامید؛ همان گزارش معروف درباره ی این که پیامبر اسلام به خانه هم سرش اُم سلمه رفت و دخترش فاطمه (س) و هم سر و فرزندان او را زیر کَسوَت و جامه یا پارچه یا روانداز یا عبایی خیبری گرد آورد و اظهار داشت: «خدایا! اینان دوده منَند؛ آنان را از هر گونه پلیدی پاک کن».
به گزارش «مبلغ»- کساء یا رواَنداز و جامه و عبا، در ادبیات شیعی، ماجرایی را تداعی می کند که به نزول آیه 33 سوره احزاب (معروف به آیه تطهیر) انجامید؛ همان گزارش معروف در رابطه با این که پیامبر اسلام به خانه هم سرش اُم سلمه رفت و دخترش فاطمه (س) و هم سر و فرزندان او را زیر کَسوَت و جامه یا پارچه یا روانداز یا عبایی خیبری گرد آورد و اظهار داشت: «خدایا! اینان خاندان منَند؛ آنان را از هر گونه پلیدی پاک کن».
این روایت در خیلی از کتاب های روایی آمده است. امروز هم بعضی از شیعیان همین ماجرا را به تفصیل در چارچوب «حدیث کساء» در محافل خود می خوانند. این حدیث که در چارچوب نسخه های متعدد و فراوان آمده، از راه کتاب معروف مرحوم شیخ عباس قمی؛ یعنی مفاتیح الجنان فراگیر شده است.
خبر مرتبط جزئیات شهادت حضرت زهرا(س) / ضربه چه کسی سبب شهادت حضرت شد؟
شاید گسترده ترین پژوهش در رابطه با اعتبار این حدیث، تحقیق آقای محمد محمدی ری شهری در کتاب خاندان در قرآن و حدیث باشد. او هم چنین در مصاحبه ای مندرج در «کیهان فرهنگی [1]» به بی اعتباری این حدیث اشاره نموده است. قسمتهایی از آن تحقیق بدین شرح گزارش می شود:
تا این جا روشن شد که حدیث کساء به شرحی که گذشت، قطعی … و بیان گر یکی از مهم ترین خصائص خاندان رسول خداست، لیکن در این اواخر حدیثی بعنوان حدیث کساء شایع گردیده که پایه و اساسی ندارد، اولین محدّث معروفی که بی اساس بودن این حدیث را اعلان کرد، مرحوم محدّث قمّی است و اعجاب انگیز این که ایشان اجازه نمی داد کسی بر مفاتیح الجنان نکته ای بیافزاید و به انجام دهنده این کار نفرین می فرستد، ولی با این وجود می بینیم که حدیث مذکور بدان افزوده شده است. علل بی پایه بودن این حدیث بسیار است که اینک به بعضی از آنها اشاره می کنیم:
این حدیث در هیچ یک از کتب معتبره فریقین وجود ندارد؛ مرحوم محدّث قمّی در کتابمنتهی الآمالپس از این که حدیث کساء را علی الاصول از احادیث متواتره معرفی می کند در رابطه با حدیث شایع شده می نویسد: «امّا حدیث معروف به حدیث کساء که در زمان ما شایع است، به این کیفیت در کتب معتبره معروفه و اصول حدیث و مجامیع متقنه محدّثان دیده نشده و میتوان گفت از خصائص کتاب منتخب [طریحی] است»؛ اولین کتاب که این حدیث را بی سند نقل کرده، کتاب منتخب است؛ [یعنی] از صدر اسلام تا حدود هزار سال بعد، از این حدیث هیچ اثری در کتب حدیثی دیده نمی شود؛ اعجاب انگیز این که این حدیث بی سند در حاشیه کتابعوالمباسند می شود! سلسله سندی که برای این حدیث در حاشیه عوالم ذکر شده به قدری اشکال دارد که اگر کسی از علم رجال کم ترین اطّلاعی داشته باشد، نادرست بودن آنرا آشکارا تشخیص می دهد؛ متن حدیث علاوه بر این که مخالف همه متن های معتبر است، سستی هایی دارد که بر اهل درنگ و دقّت پوشیده نیست[2]. هم چنین آیت الله ناصر مکارم شیرازی در رابطه با ناخرسندی شیخ عباس قمی از چاپ این حدیث در مفاتیح الجنان گفته است:
حدیث معروف به حدیث کساء که در زمان ما شایع است، به این کیفیت در کتب معتبر و معروف و اصول حدیث و مجامیع متقنه محدثین دیده نشده، میتوان گفت از خصائص کتاب منتخب است. ازاین رو، جناب ایشان آنرا در مفاتیح الجنان نیاورده است و ناشران بر خلاف میل آن بزرگوار آنرا در انتها مفاتیح اضافه کرده اند [3].
سخن شیخ عباس قمی در اینباره چنین است:
این گنه کار روسیاه، عباس قمی پس از آن که مفاتیح الجنان را تألیف نمودم و در اقطار منتشر گشت، به خاطرم رسید که در طبع دوم آن، بر آن زیاد کنم دعای وِداعی برای ماه رمضان و خطبه‌ی روز عید فطر و … لاکن دیدم هر گاه این کار را کنم فتح بابی شود برای تصرف در کتاب مفاتیح و بسا شود برخی از فضولان پس از این در آن کتاب برخی از ادعیه‌ی دیگر بیافزایند یا از آن کم کنند و به اسم مفاتیح الجنان در بین مردم رواج دهند لاجرم کتاب را به همان حال خود گذاشتم … و به لعنت خداوند قهّار و نفرین رسول خدا و ائمّه اطهار (ع) واگذار و حواله نمودم کسی را که در مفاتیح، تصرف کند [4].
پانوشت ها [1]. شماره 212، خرداد 1383.
[2]. محمد محمدی ری شهری، خاندان در قرآن و حدیث، ج 1، ص 38.
[3]. ناصر مکارم شیرازی، مفاتیح نوین، ص 1197.
[4]. عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص 954، چاپ هفتم، شرکت به نشر، 1392.
منبع: دین آنلاین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب