دست خالی شعر معاصر از جنبه های فکری حضرت زهرا(س)
به گزارش کارکادو، حمیدرضا شکارسری با تکیه بر اینکه حفظ حرمت ها از بایدهای شعر فاطمی است، می گوید: در شعر فاطمی علاوه بر کمی، رشد کیفی هم داریم اما در جنبه های دراماتیک و داستانی آن. شعر معاصر از جنبه های فکری و اندیشه ای این بزرگواران، دست خالی است.
این شاعر در گفت و گو با ایسنا درباره ی شعر فاطمی با اشاره به سابقه آن اظهار داشت: شعر فاطمی، سابقه طولانی ای دارد، خود معصومین (ع) طبع شعر داشتند و حوادث مختلف را در فرم شعر ارائه می کردند و این زمینه برقرار شد تا بعدها شیعیان که از سیره معصومین (ع) تبعیت می کردند، شعر را برای بیان مفاهیم مورد نظرشان استفاده کنند؛ بطورمثال ما درباره ی مراسم عروسی حضرت فاطمه (س) و حضرت علی(ع) شعر داریم. همراهان و حتی رسول الله(ص) سطرهایی سروده اند یا نصایح حضرت زهرا (س) برای امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در قالب شعر بوده است.
او با اشاره به اینکه شیعیان برای بیان حادثه شهادت حضرت زهرا (س) از شعر استفاده می کردند، اضافه کرد: اولین شعرهایی که در آن به حضرت زهرا (س) اشاره شده، در مجلس یزید بن معاویه بوده است؛ یحی بن حکم برادر مروان با چنین مضمونی شعر گفته است: «سرهایی که در کنار "طف" جدا شد از نظر خویشاوندی نزدیکتر از پسر زیاد و بنده ای ست دارای نسب پستی ست. حالا امیه روزگاری دارد که دودمانش به شماره ریگ هاست اما دختر رسول خدا دودمانی ندارد.»
این منتقد ادبی اشاره کرد: در تاریخ اسلام همیشه به دو حادثه اشاره می شده، یکی شهادت حضرت زهرا (س) و ماجراهای آن و داستان عاشورا و کربلا. در حقیقت شیعه هرگاه بخواهد به مسائل و مفاهیم مورد نظر خود اشاره کند، دو نوع گریز دارد؛ یکی گریز به زندگی حضرت زهرا (ع) و شهادت ایشان و دیگری حادثه کربلا و نهضت عاشورا. توجه به زندگی حضرت زهرا(س) در میان شاعران عرب سابقه بسیاری دارد و در میان شاعران فارسی زبان نیز آثار خیلی از کسایی مروزی، قوامی رازی، رودکی، سنایی غزنوی، خواجوی کرمانی و حتی ناصر خسرو و..، شاعران دوره خراسانی و بعدها شاعران سبک عراقی درباره ی شخصیت و سیمای حضرت زهرا (ع) و شهادت آن بزرگوار داریم، بطورمثال امیر معزی شعری دارد «بود با زهرا و حیدر حجت پیغمبری/ لاجرم بنشاند پیغمبر سزایی با سزا» یا محمود بن یمین الدین می گوید «که خاتــون محشر گـــذر مــی کنــــد / ز آب مــژه خاک تــر مــی کنــــد» که اشاره به مصائب آن حضرت دارد. شعر شاعران کلاسیک ما پشتوانه ای برای شاعران دوره معاصر است تا بتوانند به شیوه های مختلف به شخصیت این بزرگواران نزدیک بشوند.
شکارسری با اشاره به تقسیم بندی های مختلف در زمینه شعر فاطمی دوره معاصر، اظهار داشت: یک گونه شعری به حوادث زندگی آن حضرت مانند «ماجرای فدک» و شهادت آن بزرگوار می پردازد که یک نگرش «روایی و تاریخی» است. دومین گونه شعر به حوادث با نگرش «عاطفی و احساسی» می پردازد. نوع سوم شعرها اساسا مدح شخصیت ایشان است که طبعا تخیل در آن دخیل است. نوع آخر نگرش «فلسفی و کلامی» است که در این نوع تخیل جای کمی دارد. در این رویکرد های شعری، هرگاه شاعر احساسات و عواطف خودرا پررنگ تر کند یا تحت تأثیر قرار دادن مخاطب برایش مهم شود، این خطر به وجود می آید که از تعدادی از خطوط قرمز عبور کند.
این شاعر در ادامه تاکید کرد: باید حرمت ها در شعرهایی که درباره ی شخصیت معصومین (ع) است، رعایت شود؛ حد و مرزهایی در نزدیک شدن به شخصیت ها وجود دارد که باید رعایت شود. این شخصیت ها نورهایی هستند که ازل وجود داشتند، این شخصیت ها آنقدر والا هستند که نزدیک شدن به آنها، به شیوه زمینی نیست بدین سبب از این منظر حرمت ها باید رعایت شود. گاه به خاطر اینکه احساست و عواطف مخاطب را در تکایا و هیئت ها تحت قرار دهند، با نگاه آدم های معمولی درباره ی آنها صحبت می کنند، این بزرگواران انسان های معمولی ای نیستند و نزدیک شدن به وجوه مادی شخصیت ها و دایره واژگان در این موارد دقت بسیاری می طلبد و از هر واژه ای نمی شود استفاده نمود. نمی گویم طنز جایگاهی در این نوع شعرها ندارد، اما دقت بسیاری می خواهد.
او با اشاره به جناح بندی های سیاسی در این روزگار ما، اظهار داشت: هرکدام از این جناح ها به شکلی خودرا به معصومین منتسب می کنند. باید در این انتصاب ها دقت کنیم؛ برای اینکه آنچه ما انجام می دهیم درست یا غلط بوسیله این شعرها به معصومین منتسب می شود و ممکنست مخاطب قضاوت هایی بکند. این ها خیلی مهمست و باید مورد توجه شاعران باشد. زمانی که درباره ی حضرت زهرا(ع) می نویسیم، باید دقت نماییم شعار ندهیم. در حقیقت به شعریت شعر باید دقت نماییم. اینکه فقط اثری بسازیم که در هیأت ها و تکایا استفاده شود، کفایت نمی نماید. استحقاق معصومین بیش از این حرف هاست و شعریت اثر بسیار اهمیت دارد. در حقیقت در شعر شیعی و شعر فاطمی باید بتوانیم بین فرم و محتوا تعادل برقرار نماییم و چنین نشود فقط محتوا مهم باشد. جنبه های تکنیکی اثر به همان اندازه مهمست که جنبه های معنایی اثر مهمست.
حمیدرضا شکارسری درباره ی نقدهایی که درباره ی افزایش کمی شعرهای فاطمی که کیفیت چندانی ندارند مطرح می شود، اظهار داشت: امروزه شعر عینی شده و به جنبه های تصویری و دراماتیک توجه دارد. طبعا شعرهای شیعی نیز به این جهت حرکت کرده و به جنبه های تصویری، عینی و جزئی نگرانه دقت می کند. به خاطر جنبه های عینی و تصویری، حوادث عاشورا و نحوه شهادت حضرت زهرا (س) در شعر امروز بسیار پربسامدتر است و هرچقدر به سمت درام حرکت کنید، امکان بروز بیشتری پیدا می کند. اگر از جنبه های فکری و اندیشه ای این بزرگواران در شعر صحبت نماییم، شعر امروز خالی از این نگرش است. به نظرم چنین نیست که شعر رشد کمی داشته و رشد کیفی نداشته باشد، رشد کیفی داریم اما در جنبه های دراماتیک و داستانی آن. اما شعر معاصر از جنبه های فکری و اندیشه ای این بزرگواران به خاطر ماهیتش، دست خالی است.
منبع: كاركادو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب